Stańczyk Renata
Udanych wakacji! Do zobaczenia!
19.06.2020r.
Temat: Wnętrze – estetyka i funkcjonalność.
Urządzanie i dekorowanie wnętrz jest dziedziną z pogranicza architektury i sztuki. To rodzaj sztuki użytkowej, która ma za zadanie organizację przestrzeni w najbliższym otoczeniu człowieka i nadanie jej czytelnych funkcji. Stanowi tło życia codziennego i wnosi do niego wartości estetyczne. Historia wnętrz nierozerwalnie wiąże się z dziejami architektury. Ich forma podlegała na przestrzeni wieków podobnym przemianom jak cała sztuka. Dawne wnętrza odzwierciedlały styl epoki i status społeczny ich użytkowników. Podobnie jest też obecnie.
Już na początku XX wieku w sztuce pojawiły się tendencje wysuwające w projektowaniu obiektów użytkowych na pierwsze miejsce funkcjonalność, a nie ich wystrój. W latach 60. ubiegłego wieku takie podejście do kształtowania formy dzieła przekształciło się w kierunek zwany minimalizmem. Piękno zaczęto dostrzegać właśnie w funkcjonalności, która niejako wymusza najlepsze proporcje, ilości i wielkości, optymalne kształty i potrzebne barwy. Wnętrze funkcjonalne to takie, które dobrze realizuje wyznaczone mu zadanie. To przestrzeń, której wielkość, kształt, oświetlenie i wyposażenie odpowiadają celom użytkowym, do których została przeznaczona. Funkcjonalność gwarantuje swobodne poruszanie się i wygodne oraz ergonomiczne (czyli oszczędzające energię, wysiłek) korzystanie ze wszystkich znajdujących się we wnętrzu sprzętów i instalacji. Potrzeby człowieka są różnorakie, toteż wnętrza mają do spełnienia wiele funkcji. Nasze mieszkania są najczęściej niewielkie, przywykliśmy więc do takich rozwiązań w budownictwie mieszkaniowym, gdzie kuchnia jest włączona do całej tzw. dziennej przestrzeni. Jest tam miejsce i na rodzinny stół, i na kanapę, regał z książkami, telewizor. Niekiedy trzeba się jednak skupić na nauce czy pracy lub na rozwijaniu umiejętności w grze na instrumencie czy twórczości plastycznej albo po prostu zaznać chwili prywatności – do takich celów niezbędne są oddzielne pomieszczenia.
Oczywiście artystyczne projektowanie wnętrz to rola specjalistów, ale często urządzaniem mieszkania zajmują się po prostu jego użytkownicy. Warto mieć w tej dziedzinie coś do powiedzenia. Podstawą działania powinna być świadomość, jak istotne jest wybranie dobrze zaprojektowanych mebli (wygodnych i praktycznych) oraz znalezienie dla nich najlepszego miejsca. Oczywiście niemniej ważna jest estetyka wnętrza, czyli mówiąc po prostu jego dobry wygląd.
Tak jak architekci i projektanci form użytkowych często podpatrują doskonałe formy, struktury i konstrukcje w świecie przyrody, tak i wy możecie czerpać pomysły z tego nieprzebranego źródła, gdy projektujecie np. niektóre meble czy dekoracje. Taką inspiracją mogą być też dzieła sztuki – rzeźba, grafika i malarstwo – które podpowiedzą ciekawe zastosowania rozmaitych materiałów, kompozycje motywów linearnych czy kolorystykę. Bywa, że potrzeba naprawdę niewiele, by uzyskać interesujący efekt.
Najlepiej zacząć od własnego pokoju. To oczywiste, że chcemy mieć wokół siebie wszystko, co sprawia nam przyjemność i co nas niejako reprezentuje, wyraża nasz styl życia i upodobania. Warto jednak najpierw zaprowadzić ład przestrzenny, czyli znaleźć odpowiednie miejsce dla wszystkich niezbędnych sprzętów. Należałoby też wykluczyć rzeczy nieużyteczne i o małej wartości estetycznej. Trzeba dobrze zorganizować miejsce do nauki i do ulubionych zajęć: dobrać właściwe oświetlenie naturalne i sztuczne, rzeczy potrzebne w pracy umieścić w zasięgu ręki, a resztę pomysłowo ulokować w zamykanych schowkach. Wówczas będzie można zadbać nie tylko o porządek, ale także wygospodarować miejsce na elementy istotne.
Pokój nastolatka
Ilustracja pokazuje, że pomysłowy sposób instalacji roweru we własnym pokoju może być jego prawdziwą atrakcją. Uwagę zwracają również, tworzące specyficzny klimat, niebieskie dodatki.
Kolejnym krokiem będzie wyeksponowanie tego, co może być ozdobą, np. zadbana roślina, ciekawy plakat lub dowolny przedmiot, jeśli jest wyrazem waszych zainteresowań i pasji. Własną osobowość można uzewnętrznić również przez zastosowanie preferowanych kolorów i wzorów. Niech zaprezentują je barwne dodatki, takie jak zasłony, oryginalne nakrycie łóżka, zestaw poduszek i innych przedmiotów dekoracyjnych, które można samodzielnie zaprojektować i wykonać.
Umiejętność mądrego i artystycznego kreowania otoczenia bywa niekiedy zdolnością wrodzoną, ale można ją też rozwinąć przez poznawanie sztuki, praw rządzących dobrą kompozycją czy zasad zestawiania brył, faktur, barw. Warto również zdobyć wiedzę o oddziaływaniu kolorów, przestrzeni i kształtów, a także przyrody na psychikę człowieka. Ludzie gromadzili ją w ciągu tysiącleci, a dziś dzięki internetowi dostęp do niej jest wyjątkowo łatwy. Zadbajcie zatem, by środowisko, które was otacza, było estetyczne, funkcjonalne i przyjazne.
Pomyśl, odpowiedz
Wylicz co najmniej trzy cechy wnętrza urządzonego funkcjonalnie.
12.06.2020r.
Temat: Architektura współczesna.
Co to jest architektura? Odpowiedź wydaje się prosta: architektura (od łac. architector – buduję) to sztuka artystycznego kształtowania budowli z uwzględnieniem funkcji, którą ta ma spełniać. Nie jest to więc budownictwo, techniczna umiejętność stawiania domów, lecz dziedzina sztuki wymagająca, oprócz wiedzy inżynieryjnej, także talentu, artyzmu, pomysłowości i wyobraźni.
Jak wobec tego powstaje dzieło, którego formą rządzi, na równi z wiedzą, potężna siła wyobraźni? Jak każdy pomysł plastyczny, przyjmujący później ostateczny kształt w rzeźbie lub obrazie, tak też dzieło architektoniczne powstaje początkowo na kartce papieru. W serii swobodnych szkiców rodzi się pierwsza wizja budowli i architekci zgodnie przyznają, że są to w ich pracy najpiękniejsze chwile czystej, swobodnej twórczości.
Przełożenie odręcznego rysunku na gotowe dzieło to praca zespołowa. Wykonuje się wiele precyzyjnych obliczeń, rysunków technicznych: od całości po najdrobniejsze detale, modele budowli i jej otoczenia – zastanego oraz tego, które należy stworzyć (drogi dojazdowe, parkingi, zieleń itd.). Pamiętajmy, że każda nowa budowla jest tylko częścią dzielnicy lub sektora, w których stoją powstałe wcześniej budynki. Badacze architektury współczesnej – poddający analizie budowle powstałe w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat w różnych krajach i na różnych kontynentach – odnotowali sporo tzw. stylów autorskich, odróżniających upodobania poszczególnych architektów albo zespołów zajmujących się projektowaniem.
Oto dwa przykłady nowoczesnej architektury
Jørn Utzon (czyt. jern ucon), gmach opery w Sydney w Australii, 1957–1966
Jedna z najsłynniejszych budowli, otoczona wodą, zbudowana na przylądku wysuniętym w głąb zatoki, kryje wewnątrz m.in. salę teatralną na 2700 miejsc. Przykrywa ją charakterystyczny, wieloczłonowy dach w kształcie skrzydeł albo białych żagli wzdętych wiatrem. Kształt tej budowli zapewne symbolizuje wzniosłość, lekkość i piękno rozbrzmiewającej tam muzyki.
Santiago Calatrava, Miasto Sztuki i Nauki w Walencji w Hiszpanii (fragment), 2003
Bogaty wybór oferowanych tu doznań dla umysłu, ciała i duszy otrzymał równie bogatą oprawę plastyczną. Architektoniczny kompleks budowli i konstrukcji przestrzennych, kształtami przypominających ogromne owady, rybie szkielety czy muszle, w rzeczywistości jest precyzyjnie przemyślaną i funkcjonalną całością.
05.06.2020r.
Temat: Rynek sztuki. Prawo autorskie
Trudno wycenić obraz czy rzeźbę przeznaczone do sprzedaży. Jak myślicie – dlaczego?
Dzieła sztuki to często przedmioty wyjątkowe, niepowtarzalne. Rozmaici kolekcjonerzy i znawcy sztuki kupują obrazy, rzeźby, grafiki czy fotografie ze względu na ich piękno i wartość. Ponieważ zazwyczaj ich cena wzrasta wraz z upływem czasu, niektórzy inwestują w nie pieniądze. Sprzedażą dzieł sztuki zajmują się galerie i domy aukcyjne. Z kolei dobra, które mogą występować w kilku i więcej egzemplarzach, takie jak film, grafika użytkowa, płyta audio, książka, artykuł, są rozpowszechniane przez środki masowego przekazu – prasę, kino, radio, telewizję, internet. W radiu słyszymy ulubione piosenki, a dzięki internetowi mamy dostęp do wszelkiego rodzaju dzieł. Nie możemy z nich jednak korzystać dowolnie i w każdej sytuacji. Specjaliści od prawa stworzyli zbiór przepisów – jasnych zasad korzystania z dóbr intelektualnych, czyli produktów ludzkiej myśli lub ludzkiego talentu. Przepisy te nazywamy prawem autorskim, ponieważ mają one na celu chronienie dzieł stanowiących własność ich autorów – twórców zajmujących się różnymi dziedzinami sztuki i nauki.
Praca artystyczna ma postać materialną i trwałą, jak rzeźba czy obraz, ale uznajemy też jej niematerialny, duchowy charakter. Każde dzieło jest indywidualne i jednostkowe: dobra kulturowe wiążą się z pojęciem wolności, niczym nieskrępowanej ekspresji twórczej, nieskończonej wyobraźni. Kreacja nie podlega ograniczeniom, artysta zaś czerpie inspirację np. z natury lub nowych idei i wykorzystuje przy tym swoją wiedzę, doświadczenia i umiejętności.
Indywidualny (niepowtarzalny) charakter dzieła przesądza o jego ochronie prawnej. Utwory literackie, plastyczne i muzyczne, fotografie, dzieła audiowizualne, audio i programy komputerowe wchodzą w zakres dóbr intelektualnych objętych ochroną wynikającą z prawa autorskiego. Przepisy są szczegółowe, aby jak najpełniej zabezpieczyć same dzieła i twórców. Prawa autorskie mają charakter osobisty i majątkowy. Autorskie prawo osobiste nigdy nie ustaje (nie wygasa) i nie może zostać przeniesione na drugą osobę. Oznacza to, że artysta czy naukowiec ma prawo oznaczyć (podpisać) dzieło własnym imieniem i nazwiskiem lub pseudonimem. Ponadto może chronić pracę przed ingerencją innych osób i dbać o to, by pozostała w niezmienionym kształcie. Autor również decyduje o pierwszym upublicznieniu utworu, a także przysługuje mu prawo nadzoru, czyli opieki i wiedzy o sposobach wykorzystania i upowszechniania jego pracy. Autorskie prawa majątkowe pozwalają na korzystanie z dzieła i czerpanie z niego korzyści, np. przez sprzedaż replik obrazu czy udostępnienie pliku muzycznego na iTunes (czyt. ajtjuns). Autorskie prawa majątkowe są zbywalne, mogą być na przykład dziedziczone. Dodatkowo wygasają siedemdziesiąt lat po śmierci autora. Autorskie prawa majątkowe wiążą się także z korzyściami finansowymi, jakie twórca może czerpać ze sprzedaży czy upowszechniania swoich utworów.
Artysta przy pracy
Każdy autor ma wyłączne autorskie prawo osobiste do swojego dzieła – efektu zarówno talentu, jak i pracy artystycznej.
O wiele łatwiej zrozumieć przepisy prawa autorskiego, gdy autorem jest jedna osoba. Artysta sztuk plastycznych czy pisarz sam pracuje nad swoim dziełem, całkowicie odpowiada za jego kształt i czerpie korzyści z jego stworzenia. Współcześnie jednak wytwory artystyczne – zarówno z obszaru dzieł kultury wysokiej, jak i różnych realizacji o charakterze masowym – często stanowią efekt pracy wielu ludzi. Prawnicy mierzą się z problemem, kogo włączyć do grona współtwórców, jakie prawa przypisać poszczególnym osobom odpowiedzialnym za powstanie dzieła. Przyjrzyjmy się temu problemowi na przykładzie dzieła filmowego. Za współautorów uznaje się osoby, które wniosły twórczy wkład w powstanie danego utworu, takie jak reżyser, operator, scenarzysta, scenograf i kompozytor. Cząstkowa twórcza praca każdego z nich składa się na pełne dzieło, jakim jest film.
Realizacja filmu to bardzo skomplikowane przedsięwzięcie. Wymaga dobrej organizacji i zatroszczenia się także o sferę finansową. Nieco bardziej przyziemnymi zadaniami zajmuje się producent i choć nie mają one twórczego charakteru, to bez jego pracy film nie mógłby zaistnieć. Stąd konieczność uwzględnienia roli producenta w procesie twórczym filmu i tym samym przyznania mu związanych z tym praw.
Powszechny dostęp do informacji i utworów może prowadzić do różnego rodzaju nadużyć. Rodzajem kradzieży jest plagiat naruszający prawo osobiste, a konkretnie prawo do autorstwa utworu. Plagiatem jest rozpowszechnianie cudzego dzieła pod własnym nazwiskiem. Za plagiat uznaje się w Polsce także zakup utworu stworzonego przez inną osobę i podpisanie się pod nim.
Pomyśl, odpowiedz
- Wyjaśnij, dlaczego stworzono prawo autorskie.
- Podaj definicję plagiatu.
29.05.2020r.
Temat: Plakat i grafika użytkowa
Możliwość powielania obrazu graficznego przyczyniła się do używania grafiki w celach informacyjnych i promocyjnych – tak powstała grafika użytkowa, współcześnie związana z rynkiem wydawniczym i reklamą. Plakat, książka, gazeta, znaczek pocztowy czy banknot są właśnie produktami z tej dziedziny. Jak widzicie, z grafiką użytkową mamy do czynienia każdego dnia i w całkiem zwyczajnych sytuacjach. Gdy projekty mają wysoką jakość artystyczną, wtedy odbiorcy i konsumenci nie tylko zaspokajają swoje potrzeby życiowe, lecz mają także możliwość obcowania z pięknem.
Nad tym, by zareklamować produkt i nadać mu interesującą oprawę (na przykład stworzyć ciekawe opakowanie), pracują różni specjaliści, także projektanci graficzni. Ci najbardziej utalentowani tworzą prawdziwe dzieła grafiki użytkowej. Zauważcie, że gdy bierzecie do ręki książkę, to oglądacie jej okładkę, a także patrzycie na poszczególne strony, czyli na kompozycję składającą się z tekstu i ilustracji. Podobnie postępujecie z płytami audio, czasopismami, folderami reklamowymi, ulotkami – na początku dostrzegacie ich formę, a dopiero później docieracie do przekazywanej treści. Oryginalna okładka lub wyjątkowe opakowanie zachęcają nas do kupna jakiegoś towaru.
Książka Widzieć / Wiedzieć. Wybór najważniejszych tekstów o dizajnie, redakcja Przemek Dębowski i Jacek Mrowczyk, 2011
Książka, którą widzicie na zdjęciu, została starannie zaprojektowana – okładka oraz poszczególne strony tworzą spójną całość. Dizajn (ang. design) oznacza projektowanie.
Niemalże każda forma grafiki użytkowej wiąże się ze słowem pisanym, litera stanowi integralny element dzieła. Obserwujemy to na wielu przykładach – począwszy od plakatu, na którym pojawia się krótka informacja, aż po książkę. Stąd ważnym środkiem wyrazowym grafiki użytkowej jest typografia, czyli dziedzina zajmująca się między innymi kształtami i rozmiarami liter oraz zasadami ich stosowania.
1
Przykłady kroju liter
Litera to także znak graficzny. Może oddziaływać swoim kształtem, wielkością czy grubością. Niektórzy projektanci zajmują się tylko wymyślaniem nowego kroju pisma – ciekawej formy liter i cyfr.
Szczególnym gatunkiem grafiki użytkowej jest plakat. Wiecie już, że posługuje się on językiem znaku plastycznego. Oszczędność środków wyrazu, umowność i wyrazistość służą temu, by przyciągnąć naszą uwagę i w krótkim czasie przekazać jak najwięcej treści. Plakat może być nośnikiem treści politycznych, społecznych, światopoglądowych, a nawet filozoficznych. Informuje nas też o ważnych wydarzeniach kulturalnych – czasem zachęca do pójścia na film lub spektakl teatralny.
Nieco odmienny charakter ma plakat reklamowy, który promuje konkretny przedmiot. Nie tylko pokazuje dany obiekt w atrakcyjny sposób, lecz także odwołuje się do uczuć i potrzeb potencjalnego odbiorcy. Dlatego wygląd plakatu zależy także od tego, do kogo jest on adresowany. Plakat składa się zwykle ze znaku plastycznego – najczęściej prostej, oszczędnej formy graficznej – oraz z krótkiego tekstu (hasła, niejednokrotnie w formie gry słów). Czasem kształt liter nawiązuje do przedmiotu lub tematu przedstawianego na plakacie. Wtedy ilustracja staje się zbędna, gdyż słowo jest jednocześnie znakiem plastycznym.
W grafice mamy do czynienia z dwiema fazami procesu twórczego. Pierwsza ma charakter kreacyjny. W przypadku grafiki tradycyjnej artysta przygotowuje projekt i nanosi rysunek na matrycę, na przykład drąży rysunek w klocku drzeworytniczym czy metalowej blasze lub tworzy go na specjalnie przygotowanym kamieniu. W drugiej fazie artysta za pomocą specjalnej prasy drukarskiej wykonuje odbitkę graficzną – reprodukuje, czyli powiela obraz w kilku czy kilkunastu egzemplarzach (mówiliśmy o tym w klasie szóstej w dziale O grafice).
Nieco inaczej wygląda druk w przypadku grafiki użytkowej. Chociaż grafik komputerowy najczęściej nie zajmuje się ostatnią fazą pracy, czyli drukowaniem, to musi dysponować wiedzą technologiczną i stosować ją na etapie projektowania i przygotowywania do druku, aby w efekcie plakat czy książka były doskonałej jakości.
Małgorzata Gurowska, plakat Krakowskiego Festiwalu Filmowego, 2008
Ten oszczędny wizualnie plakat informuje o wydarzeniu kulturalnym. Składa się z prostego znaku graficznego i krótkiego tekstu. Napisy są podporządkowane czarnej postaci ludzkiej z głową w kształcie szpuli taśmy filmowej. Wyróżnia się liczba 48, oznaczająca numer edycji festiwalu.
Pomyśl, odpowiedz
Wymień elementy plakatu.
Temat: Portret na dzień mamy.
Obejrzyj filmik
https://www.youtube.com/watch?v=UQJWzBF9GT0&t=407s
Postaraj się narysować portret mamy według wskazówek z filmiku.
Zrób zdjęcie i prześlij na adres renatastanczyk1@gmail.com lub Messenger
15.05.2020r.
Temat: Komputer jako narzędzie artystyczne.
Komputer nie tylko służy do przekazywania wiadomości, oglądania filmów, wyszukiwania informacji, lecz także jest ciekawym narzędziem dla artystów – przyspiesza proces tworzenia dzieła (na przykład animacji) oraz znacząco wpływa na jego kształt.
Kadr z filmu Katedra, reżyseria Krzysztof Bagiński, 2002
To przykład dzieła stworzonego całkowicie komputerowo. Autor wykreował rzeczywistość fantastyczną, a ażurowe, skomplikowane konstrukcje architektoniczne sprawiają monumentalne wrażenie. Za tę animację Bagiński otrzymał nominację do nagrody Oscara.
Korzystając z komputera, artysta może łączyć wiele rodzajów informacji, np. tekst, grafikę, dźwięk, animację. Takie dzieło nosi nazwę multimedialnego. Sztuka multimedialna intensywnie rozwijała się w latach 90. XX wieku – wniosła do współczesnej sztuki zupełnie nową jakość. Obszar multimediów tworzą różne środki ekspresji – zarówno tradycyjne (malarstwo, grafika), jak i takie, których rozkwit przypada na XX wiek (fotografia, film). Nieodłącznymi elementami składowymi dzieła multimedialnego są również muzyka i tekst. Komputer umożliwia połączenie tych elementów (możemy nazwać je mediami) w jednym dziele i daje ogromne możliwości ich przetwarzania oraz kreowania fantastycznych, wirtualnych rzeczywistości. Niejednokrotnie mogliście się o tym przekonać, obserwując wygląd i funkcjonowanie strony internetowej lub gry komputerowej.
Dzieła o charakterze multimedialnym mają również inne ważne cechy. Zauważcie, że film fabularny, który oglądamy w kinie, ma początek, rozwinięcie i zakończenie. Jeden epizod następuje po drugim w odpowiedniej kolejności – mówimy, że film ma strukturę linearną. Natomiast w realizacji multimedialnej istnieje możliwość zmiany kolejności wydarzeń. Mamy do czynienia z dziełem otwartym, wielowymiarowym, odbiorca zaś jest aktywny, często decyduje o przebiegu wydarzeń. Można nawet powiedzieć, że artysta przestaje być jedynym twórcą dzieła, ponieważ odbiorca – przez swoją aktywność i zaangażowanie – nadaje danej pracy nowy kształt. Wiąże się z tym pojęcie interaktywności. Wszelkie realizacje, które wymagają określonych czynności i reakcji ze strony widza, nazywamy interaktywnymi.
Jakość i wygląd realizacji zależy w dużym stopniu od wykorzystanych w pracy programów komputerowych. Twórca niejednokrotnie współpracuje z programistą, który opracowuje odpowiedni program. Jednak bardzo często artysta multimedialny ma wystarczającą wiedzę i sam potrafi zaprogramować daną realizację. Za pomocą nawet prostych edytorów grafiki można przygotować złożone i ciekawe kompozycje. Inne aplikacje służą do przetwarzania fotografii oraz obrazów namalowanych manualnie. Dostępne narzędzia umożliwiają również wykreowanie świata wirtualnego. Z kolei programy do animacji komputerowej pozwalają na wprowadzenie w ruch obiektów na ekranie.
Mamy do czynienia z różnymi rodzajami dzieł multimedialnych. Najważniejszymi są instalacje multimedialne, prezentacje multimedialne oraz przedsięwzięcia artystyczne funkcjonujące w świecie cyfrowym. Instalacje multimedialne to realizacje przestrzenne, które mogą przybierać monumentalne rozmiary. W odbiorze dzieła interaktywnego, oprócz zmysłów wzroku i słuchu, niezwykle ważny jest dotyk. Ekrany dotykowe lub wrażliwe na ten zmysł narzędzia interaktywne stanowią nieodłączny element nowoczesnej instalacji. Czasami w galerii zostają ukryte specjalne czujniki, które reagują na ruch oglądającego – wtedy widz wpływa ruchem ciała na kształt realizacji. Gdy wkraczamy w obszar interaktywnej instalacji, możemy się poczuć tak, jakbyśmy brali udział w spektaklu i sami go współtworzyli. Dzieje się tak, ponieważ sztuka multimedialna wymaga naszej aktywności. Interaktywnej instalacji nie kontemplujemy jak obrazu czy rzeźby, lecz na bieżąco podejmujemy decyzje, w jaki sposób zmienić jej kształt i przebieg. W odróżnieniu od teatru najczęściej uczestniczymy w tej sztuce samotnie.
Prezentację multimedialną możemy oglądać u siebie w domu lub na publicznym pokazie. Prezentacja multimedialna bywa oryginalnym dziełem sztuki, stworzonym przez artystę, jednak powszechnie wykorzystuje się ją w celach użytkowych. Najczęściej towarzyszy wykładom i wystąpieniom, może być opublikowana na nośniku cyfrowym (np. DVD). Zapewne sami wielokrotnie przygotowywaliście prezentacje, np. na lekcje historii czy przyrody.
Pomyśl, odpowiedz,
1. Czym charakteryzuje się dzieło multimedialne?
08.05.2020r
Temat: Rodzaje filmu, film animowany
Oprócz filmu fabularnego istnieją jeszcze inne rodzaje filmu, np. dokumentalny, oświatowy i animowany. W odróżnieniu od filmu fabularnego film dokumentalny pokazuje prawdziwy świat, a bohaterowie nie grają, tylko ukazują samych siebie. Film oświatowy ma na celu przekazanie wiedzy na określony temat – prezentuje różne zjawiska zachodzące w przyrodzie i przystępnie, obrazowo wyjaśnia prawdy naukowe.
Kadr z filmu Biały diament, reżyseria Werner Herzog (czyt. hercog), 2004
Werner Herzog, oprócz tego, że tworzy filmy fabularne, jest także autorem wyjątkowych filmów dokumentalnych. Biały diament to opowieść o naukowcu, który skonstruował sterowiec, by badać konary drzew w amazońskiej puszczy. Autor zazwyczaj towarzyszy swoim bohaterom i sam pojawia się na ekranie, pełni też funkcję narratora.
Natomiast film animowany pozostaje w całości wykreowany przez twórcę. Animacja to inaczej ożywienie – artysta wprawia w ruch rysunki, lalki, ożywia różne materiały i przedmioty, a w konsekwencji tworzy całkowicie odrębny świat. Film animowany to szeroka dziedzina – mieszczą się w niej zarówno propozycje dla najmłodszych widzów, jak i dla dorosłych..
Animacja stwarza niemal nieograniczone możliwości wypowiedzi artystycznej. Różnorodność materiałów i technik zachęca do eksperymentowania i poszukiwania własnego stylu. Niegdyś popularną techniką animacji była wycinanka. Elementy wycięte z gazet lub wykonane własnoręcznie przesuwano względem tła oraz względem siebie i fotografowano każdą fazę ruchu specjalną kamerą. Przypominało to nieco technikę ożywionego kolażu. Obecnie stosuje się wycinankę komputerową.
Wraz z rozwojem technologii (wideo i nośników cyfrowych) artyści coraz chętniej wypowiadają się przez ruchomy obraz, włączają go też często w obszar innych działań i mediów.
Pomyśl, odpowiedz
Wymień różne rodzaje filmów, które poznałeś / poznałaś w tej lekcji.
24.04.2020r.
Temat: Film – twórcy i środki wyrazu
Zapoznaj się z poniższym tekstem i ilustracjami. (przeczytaj dokładnie podpisy pod ilustracjami). Wykonaj zadanie.
Film, podobnie jak fotografia, jest młodą dziedziną sztuki. Pierwszy filmowy pokaz dla publiczności odbył się w Paryżu w 1895 roku. Podczas seansu bracia Louis i Auguste Lumière (czyt. lui i ogist limier) zaprezentowali swój wynalazek – kinematograf – i za jego pomocą wyświetlali filmy na dużym ekranie (il. 100). Od tego czasu kino przeszło liczne przeobrażenia. Rozwój techniki, w tym rewolucja cyfrowa, cały czas oddziałuje na to medium i sprawia, że w filmie ciągle coś się zmienia.
Kinematograf braci Lumière
Oto kinematograf – urządzenie do realizacji i projekcji ruchomych obrazów, skonstruowane przez braci Lumière.
Zauważcie, że kiedy patrzymy na dzieła malarskie, graficzne czy fotograficzne, koncentrujemy się na pojedynczym obrazie. Natomiast film składa się z wielu obrazów, które szybko następują po sobie, a w rezultacie dają złudzenie ruchu. Pojedynczą, nieruchomą klatkę filmu nazywamy kadrem. Klatki łączą się w większe części – ujęcia i sceny, te zaś budują utwór filmowy. Kamera, tak jak aparat fotograficzny, rejestruje zjawiska zachodzące w rzeczywistości trójwymiarowej. Różnica między fotografią a filmem jest taka, że dzieło filmowe trwa w czasie (film ma określoną długość) i zawiera w sobie elementy innych sztuk. Film wykształcił własny język obrazowy. Wiążą się z nim takie pojęcia, jak plan, ruchy kamery i montaż.
W filmie fabularnym podstawę stanowi wymyślona opowieść (fabuła), którą tworzy scenarzysta. Scenariusz to początek długiego procesu powstawania filmu. Na tym etapie rodzi się bohater opowieści i jego świat. Scenarzysta stara się stworzyć postacie żywe, wielowymiarowe, czyli takie, jakimi są ludzie w świecie rzeczywistym. Każdy bohater wnosi coś ważnego do filmowej opowieści. Oprócz postaci w scenariuszu zostaje opisana rzeczywistość, w której żyje bohater, a także są zapisane dialogi, czyli rozmowy poszczególnych postaci.
Kadr z filmu Indiana Jones (czyt. dżons) i ostatnia krucjata, reżyseria Steven Spielberg (czyt. stiwen spilberg), 1989
W filmie fabularnym historia koncentruje się na bohaterze, który zmaga się z różnymi wyzwaniami. Czasami główna postać przeżywa różne przygody fantastyczne, które nigdy się nie zdarzą zwykłemu człowiekowi. Podczas oglądania filmu przez chwilę możemy się poczuć, jakbyśmy sami brali udział w nieprawdopodobnych zdarzeniach. Filmowy bohater nas fascynuje, ma wiele zalet, lecz także wady i ograniczenia, które jednak potrafi przezwyciężać. Wychodzi obronną ręką nawet z najtrudniejszych sytuacji. Pokazuje nam, że my również jesteśmy w stanie mierzyć się z naszymi życiowymi zadaniami i dzięki temu się rozwijać.
Film powstaje dzięki pracy zespołowej. Na planie filmowym czołową rolę odgrywa reżyser – śledzi poszczególne ujęcia i daje aktorom wskazówki. Uważa się go za głównego twórcę filmu. Zdarza się, że kręci film na podstawie własnego scenariusza. Ma również wyobrażenie o ruchach kamery i o wyglądzie poszczególnych scen i planów, stanowiących wizualny i niezwykle ważny komponent filmowego obrazu. Wielcy reżyserzy, jak Federico (czyt. federiko) Fellini czy Andriej Tarkowski, wnieśli do dzieła filmowego własny charakter. Na autorski styl dzieła składają się nastrój towarzyszący obrazom, tematy, wokół których jest zbudowana fabuła, inspiracje zaczerpnięte z życia autora, powracające motywy wizualne, np. rekwizyty i ujęcia. Reżyserowi na planie pomagają współpracownicy, wśród których kluczową rolę odgrywa operator. Pracę operatora odzwierciedla wizualna strona filmu: piękno zdjęć, kompozycja kadru, ruch kamery czy oświetlenie twarzy postaci wydobywające jej charakter.
Do stworzenia filmu niezbędny jest montaż. Jest to połączenie nagranego na taśmę materiału w taki sposób, by z różnych części i sekwencji powstał film. Ostateczny kształt filmu zależy w bardzo dużym stopniu właśnie od montażu, np. od kolejności zamieszczonych ujęć, które są często kręcone nie po kolei lub w kilku wersjach. Łączenie filmowych sekwencji ze sobą jest bardzo skomplikowane, dlatego o montażu muszą myśleć zarówno twórca scenariusza, jak i reżyser. Dawniej odcinki taśmy filmowej montowano na stole montażowym. Obecnie coraz powszechniejszy jest montaż cyfrowy za pomocą komputera.
Na początku kino było nieme i cały ciężar wyrazu spoczywał na obrazie. W tym czasie, do lat trzydziestych XX wieku, twórcy związani przede wszystkim z kierunkami awangardowymi stosowali różne zabiegi – przekazywali treść za pomocą przerysowanej gry aktorów, stosownych ujęć, ruchów kamery i odpowiedniego montażu. Wprowadzenie dźwięku postawiło twórców w nowej sytuacji. Trzeba było odejść od niektórych środków wyrazu na rzecz twórczego połączenia obrazu i muzyki.
Kadr z filmu Zwierciadło, reżyseria Andriej Tarkowski, 1975
Andriej Tarkowski często stosował w swych filmach obrazy wzięte jakby ze snu, które wplatał w sceny realne. Ujęcia marzeń sennych są pokazywane w filmie w zwolnionym tempie.
Na początku sferę dźwięku traktowano ilustracyjnie, co polegało na tym, że dźwięk był zespolony z obrazem w bardzo dosłowny sposób. Dźwięk, który towarzyszy filmowym obrazom, może stanowić ich ilustrację, lecz również przekazywać widzom dodatkowe informacje. Wyobraźmy sobie scenę na zatłoczonej ulicy. Uchwyceni w kadrze bohaterowie prowadzą dialog i nagle w ich głosy oraz szum ulicy zostaje wpleciony odgłos hamującego samochodu i łoskot uderzenia. Nie widzimy tego, lecz już wiemy, że zdarzył się wypadek. Sfera muzyczna może też dopowiadać znaczenia ukryte w obrazie.
Do powstania filmu prowadzi długi, wieloetapowy proces twórczy. Dla widzów obraz filmowy jest niezwykłym rodzajem kreacji i często silnym przeżyciem. Istnieją filmy, które zapamiętujemy na długo i do których lubimy wracać.
Kadry z filmu Podwójne życie Weroniki, reżyseria Krzysztof Kieślowski, 1991
Kieślowski był współtwórcą scenariusza i reżyserem filmu, Sławomir Idziak – autorem zdjęć. Odpowiednia tonacja barwna i światło określają klimat dzieła. Film kinowy jest odtwarzany z prędkością 24 klatek na sekundę – przed naszymi oczami w ciągu sekundy przewijają się aż 24 obrazy. Zwróćcie uwagę na kompozycję kadru, scenografię i światło. W filmie, prawdziwym dziele sztuki, każdy szczegół musi być dopracowany. Do filmowych środków wyrazu należą: plany, ruchy kamery i montaż. Pierwsze zdjęcie stanowi przykład planu amerykańskiego, kolejne zaś ukazuje zbliżenie. Przyjrzyjcie się im i spróbujcie określić cechy charakterystyczne dla danego planu.
Zadanie
Narysuj scenę z ulubionego filmu. (Pamiętaj o planach! Pracę wykonaj na kartce A4, dowolną techniką)
Proszę również przesyłać zaległe prace (projekt puszki, widok przez okno)
Prześlij na adres: renatastanczyk1@gmail.com
17.04.2020r.
Temat: Teatr plastyczny, performance
Zapoznaj się z poniższym tekstem i ilustracjami. (przeczytaj dokładnie podpisy pod ilustracjami)
Wyobraź sobie widowisko fantastyczne, inscenizację, w której przenikają się dziedziny sztuk plastycznych oraz form teatralnych, takich jak teatr lalek, teatr cieni, pantomima, teatr tańca, opera. W spektaklu może być wykorzystany również film. Pomiędzy wymienionymi mediami, składającymi się na całość dzieła, zacierają się granice. Takie widowisko określamy mianem teatru plastycznego. Gra aktorska, ruch, gestykulacja, kostium i makijaż są tam podporządkowane zasadom kompozycji malarskiej lub rzeźbiarskiej. Na spektakl patrzymy trochę jak na obraz, tyle że ruchomy, przestrzenny, rozgrywający się tu i teraz. Zachowanie aktora na scenie może znacznie odbiegać od tradycyjnie pojętej gry, w której postać sceniczna wygłasza kwestie literackie. Aktor w teatrze plastycznym często komunikuje się z odbiorcą za pomocą gestu, mimiki, ruchu i tańca. Gest bywa przerysowany, nierealistyczny, zrytmizowany, uwarunkowany kompozycją sceny.
Często obok aktora występują lalki o różnych wyglądzie i wielkości, wprowadzające element niepokoju i niosące wiele rozmaitych znaczeń. Człekokształtna kukła reprezentuje każdego człowieka i nie musi wydawać się realistyczna, abyśmy odbierali ją jako żywą istotę. Uczestnictwo w inscenizacji plastycznej dostarcza silnych wrażeń estetycznych i wpływa na nasze uczucia, ponieważ scenografia i ruch przekazują informacje o znaczeniach i emocjach. Teatr plastyczny odwołuje się do naszego wewnętrznego świata – do wyobraźni, marzeń, a także lęków. W Polsce przykładem tego nurtu są Scena Plastyczna KUL Leszka Mądzika i Teatr Cricot 2 (czyt. kriko) Tadeusza Kantora.
97. Tadeusz Kantor, Panoramiczny happening morski, Łazy 1967
Happening to zorganizowane wydarzenie, ograniczone czasowo, z nieprzewidzianym zakończeniem. Niektóre spośród pierwszych happeningów przeprowadzonych w Polsce znamy jedynie z opisów lub dokumentacji fotograficznej. Artyści wykonywali rozmaite zaskakujące czynności, a w rezultacie wprawiali w zadziwienie przybyłą publiczność. Oczekiwali też od niej aktywnego udziału w spektaklu. Ten happening utrwaliła fotografia. Dyrygent ubrany we frak stoi na podwyższeniu wysuniętym w morze i dyryguje falami, których szum i rytmiczne uderzanie o brzeg stanowią tło dźwiękowe tego wydarzenia. Na pierwszym planie publiczność w fotelach plażowych.
Dążenie do zerwania ze sztywnym podziałem na scenę i widownię zaowocowało powstaniem nowych zjawisk artystycznych. Jednak nie tylko to stanowiło podstawę narodzin happeningów, akcji plastycznych i performance'u. Ich twórcami byli artyści plastycy, którym przestał wystarczać sam efekt własnej pracy w postaci dzieła sztuki. Inspirował ich również proces twórczy, sam moment trwania wypowiedzi artystycznej. W akcji artystycznej traci znaczenie pojęcie piękna od zawsze towarzyszące sztukom plastycznym, a zamiast niego pojawiają się inne aspekty, w tym – potrzeba komunikacji artysty z ludźmi, wolności artystycznej, zjednoczenia sztuki z życiem. Ulegają zmianie również tematy podejmowane przez artystów – dotyczą problemów społecznych i politycznych, bywają też przejawem buntu przeciwko ograniczeniu wolności jednostki. Dzieła te mają ulotny charakter, często artysta podejmuje działanie tylko raz.
Performance ma miejsce wówczas, kiedy artysta bierze udział w działaniu, które wymyślił, i kiedy wykorzystuje swoje ciało jako tworzywo dzieła. Jest to najbardziej osobista i intymna forma wypowiedzi artystycznej. Taki artysta – zwany performerem – spotyka się z publicznością i na żywo tworzy swe dzieło. Posługuje się gestem, niekiedy słowem i niezbędnymi rekwizytami, które wykorzystuje w niecodzienny sposób. Wygląd artysty stanowi ważny komunikat dla odbiorcy – nagość, ubranie lub jakiś szczególnie wyróżniający się element garderoby składają się na formę i treść działania. Czasem artysta wykorzystuje przedmioty codziennego użytku, niekiedy zaś obiekty specjalnie wykonane do danego performance'u, jednak wszystkie one pozostają tylko dodatkiem, najważniejsza jest postać samego twórcy. Zdarza się, że performer odwołuje się do symboliki żywiołów – używa wtedy wody, ziemi lub ognia. Performance może odbywać się w galerii, lecz również w plenerze, na przykład na ulicy.
98. Kinga Araya (czyt. araja), Instrument perypatetyczny, performance, 1998
Artystka wystąpiła w specjalnym stalowym obuwiu o półkolistym kształcie, które uniemożliwiało jej zachowanie równowagi (brak stabilności zakłócał grę na skrzypcach). W swoich projektach odwołuje się do osobistych doświadczeń: porusza temat emigracji i różnic kulturowych. Elementy nienaturalne i ciężkie mają być wyrazem wyobcowania.
99. Teresa Murak, Procesja, performance, 1974
Artystka konsekwentnie podejmuje działania z użyciem rzeżuchy. Roślina często pojawia się na ciele kobiety, także w formie szat, w których artystka występuje podczas performance'u. Autorka wykorzystuje między innymi ziarna, muł i ziemię; w ten sposób odwołuje się do związków człowieka z naturą, do zjawiska przemijania. Performance ma też wymowę ekologiczną. Przedstawione działania mają ulotny charakter, a dowodem ich zaistnienia jest dokumentacja fotograficzna lub filmowa.
Akcja plastyczna może odbywać się we wnętrzu galerii, na miejskiej ulicy, na placu czy w parku. Działania artystyczne na zewnątrz galerii sprawiają, że ich świadkami i często także uczestnikami stają się przypadkowi przechodnie. Akcja plastyczna, chociaż przemyślana przez twórcę, zakłada również nieprzewidziane okoliczności, a każde działanie ma niepowtarzalny charakter. Reakcje świadków na niecodzienne zdarzenie bywają rozmaite. Ważne jest samo wkroczenie sztuki w codzienność, przenikanie się tych dwóch sfer. W akcjach plastycznych może brać udział autor, który sam lub z innymi uczestnikami staje się elementem kreowanej przez siebie rzeczywistości.
Pomyśl, odpowiedz
1.Wymień rozmaite rodzaje działań plastycznych podejmowanych przez współczesnych artystów, a rozgrywających się w czasie i przestrzeni.
Zapraszam ponownie!
03.04.2020r.
Temat: Teatr
Zapoznaj się z poniższym tekstem i ilustracjami. (przeczytaj dokładnie podpisy pod ilustracjami)
W odróżnieniu od prezentowanych w rozdziale dziedzin fotografii, filmu i sztuki multimedialnej, które są bardzo młodymi dyscyplinami, teatr ma bogatą i długotrwałą tradycję. Korzenie europejskiego teatru sięgają starożytnej Grecji, a przeobrażał się on w kolejnych epokach.
Zmieniała się również architektura teatralna – od starożytnej Grecji do XVI wieku przedstawienia odbywały się głównie na wolnym powietrzu i w świetle dnia. Teatry greckie były monumentalnymi kamiennymi konstrukcjami. W czasach średniowiecza inscenizacje o charakterze religijnym odgrywano wokół ołtarzy kościelnych, jednak pod koniec epoki opuściły one wnętrza świątyń i przeniosły się na place i ulice miast. Przemianie uległa także tematyka przedstawień – teatr stał się instytucją świecką. W renesansowym teatrze angielskim, zwanym elżbietańskim, grywano sztuki Szekspira, a widzowie mogli uczestniczyć w spektaklu rozlokowani z trzech stron na piętrowych galeriach. W XVI wieku, gdy widowiska przeniosły się do zadaszonych budynków, architektura teatralnych wnętrz znacznie się przeobraziła. Dekoracje scenograficzne stawały się coraz bogatsze – wzorem malarstwa próbowano stworzyć iluzję przestrzeni i zaczęto stosować dekorację wykorzystującą perspektywę w tworzeniu złudzeń optycznych. Tak wyglądała barokowa scena włoska, którą ze względu na kształt nazywamy pudełkową. W XX wieku teatr przeszedł kolejne przeobrażenia. Pojawili się wówczas twórcy, dla których widowisko teatralne stwarzało możliwość autorskiej wypowiedzi. Zmieniły się forma sztuki teatralnej i stosunek do gry aktora. Spektakl teatralny dziś nadal najczęściej odbywa się w specjalnie do tego przeznaczonym budynku. Zdarza się jednak, że na miejsce widowiska wybiera się inną przestrzeń, na przykład hale fabryczne, kawiarnie, ulice i place.
93. Scena z przedstawienia Dziady, reżyseria Leon Schiller (czyt. sziler), scenografia Andrzej Pronaszko, Warszawa, 1934
Leon Schiller był współtwórcą polskiego teatru monumentalnego, opartego na ideach inscenizacyjnych Mickiewicza i Wyspiańskiego. Współpraca inscenizatorów z twórcami scenografii jest efektem zmian w XX-wiecznym teatrze.
Na zdjęciu widzimy monumentalną scenografię do spektaklu plenerowego Teatru Ósmego Dnia. Ogromna machina o ażurowej konstrukcji z rozpostartymi czerwonymi skrzydłami stanowi tło dla dramatycznych wydarzeń rozgrywających się na pokładzie tytułowej arki. Nieodłącznym elementem oprawy plastycznej jest oświetlenie, które podkreśla fantastyczną formę statku. W spektaklu wykorzystano ogień, który niesie dodatkowe treści.
Teatr stanowi złożoną dziedzinę sztuki. Oddziałuje przez przekazywaną słownie opowieść, scenografię, gest aktora i dźwięk. Spektakl jest efektem pracy zespołu ludzi. Czy zatem możemy mówić tylko o autorze jako o twórcy sztuki teatralnej? Współcześnie osobą łączącą poszczególne elementy składające się na przedstawienie teatralne jest reżyser lub inscenizator. Nie byłoby jednak teatru, gdyby nie aktor i publiczność, gdyż to między nimi zachodzi bezpośrednia, żywa komunikacja.
Przez długi czas w Europie za podstawowe tworzywo widowiska uważano słowo. Sztukę wystawiano na podstawie utworu literackiego – dramatu. W XX wieku zaczęto sięgać również po inne utwory literackie i przekładano je na język teatru. Ponadto okazało się, że spektakl może być efektem eksperymentu, improwizacji i mieć charakter autorski. Teatr to miejsce magiczne – posługuje się umownymi środkami wyrazu, a potrafi wpłynąć na nasze zmysły i całkowicie zawładnąć naszą wyobraźnią.
95. Scena z przedstawienia Poławiacze papieru Wrocławskiego Teatru Pantomimy im. Henryka Tomaszewskiego, reżyseria Zbigniew Szymczyk, 2011
W teatrze pantomimy aktor komunikuje się z widzem wyłącznie za pomocą gestu i mimiki.
Bardzo ważnym twórcą przestrzeni jest postać sceniczna – czyli aktor, lecz również kukła lub marionetka – która mówi, posługuje się gestem i mimiką, a jej charakter określają kostium i rekwizyty. W teatrze wystarczy jeden taki przedmiot lub coś, co go symbolizuje, aby pobudzić naszą fantazję i przenieść nas w czasy rozgrywanego na scenie dramatu. Kostium aktora łączy się z jego najbliższym otoczeniem, czyli scenografią.
Na oprawę plastyczną przedstawienia, oprócz ubioru postaci scenicznej, składają się: dekoracje, rekwizyty, oświetlenie i charakteryzacja. Wygląd scenografii zależy od charakteru spektaklu oraz od miejsca, w którym się on odbywa. Dekoracje teatralne, podobnie jak kostiumy postaci, cechuje umowność. Tła scenograficzne: malowane płótna, przestrzenne makiety i realne przedmioty, nawet jeśli wyglądają sztucznie, jesteśmy skłonni odbierać jako rzeczywiste. Niezależnie od rodzaju teatru wszystkie elementy dzieła oddziałują na siebie i wzajemnie się przenikają. Światło określonej barwy rzucone na aktora zmienia kolor kostiumu i ujawnia nowe aspekty przedstawienia, na przykład stan emocjonalny postaci. Buduje ono atmosferę spektaklu, może wskazywać na ważne elementy w trakcie odgrywania dramatu – kieruje wzrokiem widza, gdy oświetla przedmiot ważny w danym momencie, a inna część sceny pozostaje w ciemności. Sfery muzyczna i dźwiękowa bardzo pomagają w odbiorze dzieła i pobudzają wyobraźnię.
Pomyśl, odpowiedz
- Wymień i scharakteryzuj elementy składające się na oprawę plastyczną spektaklu.
Zapraszam ponownie po świętach!
27.03.2020r.
Temat: Fotografia
Zapoznaj się z poniższym tekstem oraz fotografiami, przeczytaj podpisy pod nimi.
Twórcy w poszukiwaniu ciekawej formy chętnie sięgają po nowe wynalazki techniczne. Na przykład w XX wieku artyści związani z awangardowymi kierunkami zainteresowali się filmem, chociaż był on uznawany za sztukę podrzędną. Obecnie fotografia, film i multimedia są dziedzinami sztuki. Co więcej, artyści nie chcą się już ograniczać do jednej dyscypliny i często łączą w jednym dziele różne media (na przykład film, fotografię i słowo). Najpierw zajmijmy się fotografią.
We współczesnym świecie fotografia towarzyszy nam w życiu codziennym. Nie wyobrażamy sobie uroczystości rodzinnej czy wakacyjnych wyjazdów bez aparatu fotograficznego. Obecnie mamy możliwość zapisywania zdjęć w postaci cyfrowej i tym samym podziwiania ich na przykład na ekranie monitora komputera. Obraz fotograficzny niesie rozmaite treści; znajdziemy go w internecie, w portalach społecznościowych i aplikacjach, gdzie niejednokrotnie zastępuje słowo.
Do narodzin fotografii przyczyniły się rozwój techniki oraz dziedzina nauki zwana optyką. Różne urządzenia optyczne były znane już w starożytności. W Europie zagadnieniami teorii widzenia zajmował się Leonardo da Vinci, który między innymi opisał działanie ciemni optycznej. W pierwszej połowie XIX wieku Joseph Nicéphore Niépce (czyt. żozef nisefor nips) i Louis Jacques Daguerre (czyt. lui żak dager) utrwalili obraz i od tego momentu zaczyna się historia fotografii.
Aby stworzyć zdjęcie dobrej jakości, potrzebne są wiedza na temat zasad optyki, oświetlania fotograficznego planu, kompozycji kadru oraz inwencja twórcza. Podczas komponowania kadru fotograficznego można zastosować kompozycję symetryczną lub asymetryczną z zasadą trójpodziału. Należy także pamiętać, że fotografię wyróżnia możliwość oddania wyglądu trójwymiarowej rzeczywistości na dwuwymiarowej płaszczyźnie. Dlatego istotną rolę podczas pracy nad pojedynczym zdjęciem odgrywa światło.
Fotoreporterzy wykorzystują rozmaite okazje, by uwiecznić doniosłe wydarzenia, pokazać los zwyczajnego człowieka, danej społeczności czy urodę zakątków ziemi. W takim przypadku mówimy o fotografii dokumentalnej. Zdjęcie o charakterze dokumentalnym ma być wiernym opisem zdarzeń, często ma poruszyć odbiorcę, na przykład uwrażliwić go na krzywdę drugiego człowieka czy zwrócić jego uwagę na zjawiska, zachodzące na całej kuli ziemskiej.
Z czasem fotografie twórców dokumentujących rzeczywistość, takich jak Henri Cartier-Bresson (czyt. enri cartie bresą) czy Tadeusz Rolke, nabierają dodatkowej wartości. Nadal urzekają formą i nastrojem emanującym z kadru, ale są także świadectwem minionej epoki.
Artysta potrafił uchwycić decydujący moment, czyli najciekawszą, wyjątkową chwilę. Pamiętajcie, że fotograf zawsze dokonuje subiektywnego wyboru tego, co chce zatrzymać w kadrze. Jest to jeden z czynników decydujących o kreatywnym charakterze fotografii. Artysta bardzo dbał o kompozycję obrazu. Był też przeciwnikiem ingerowania w fotografię i twierdził, że nie należy jej retuszować, czyli poprawiać. Nie polecał także dodatkowego kadrowania podczas wykonywania odbitki. Bresson uważał, że czerń i biel są lepsze dla obrazu fotograficznego niż kolor.
Ta fotografia zawiera element kreacji. Bohaterowie zdjęcia pozują, kobieta się uśmiecha. Jednak zwracamy również uwagę na ubiór i elementy charakterystyczne dla ówczesnej rzeczywistości. Zatem zdjęcie to ma także cechy dokumentu.
Fotografia stała się ważnym środkiem wyrazu (medium) między innymi dla surrealistów. Artyści plastycy przyczynili się do rozwoju tej dziedziny. Do twórców eksperymentujących z obrazem fotograficznym należał Man Ray (czyt. rej; il. 91). Artysta zarówno tworzył fotografie z użyciem aparatu fotograficznego, jak i poszukiwał nowych artystycznych rozwiązań, realizował obrazy graficzne niezwykłą metodą. Układał przedmioty na papierze światłoczułym, a następnie naświetlał kompozycję. Tak powstawały tzw. rayografy (czyt. rejografy).
Jakie refleksje nasuwa ten obraz? Autor fotografował pejzaże północnej Polski z lotu ptaka, pragnąc ukazać piękno Ziemi. To jezioro uwiecznił na zdjęciach o różnych porach roku. Zestawienie wielu takich ujęć daje niezwykłe wrażenie. Pojedyncze zdjęcia są obrazami niemal abstrakcyjnymi.
Zdjęcie wykonane przez słynnego artystę związanego z surrealistami oddaje ideę fotografii kreacyjnej. Twórca uzyskał równowagę między ciemnymi i jasnymi partiami obrazu głównie dzięki starannej kompozycji kadru i precyzyjnemu oświetleniu. W rezultacie zdjęcie emanuje spokojem i klasyczną elegancją.
Domyślacie się już, że fotografia kreacyjna (artystyczna) to szerokie pojęcie. Dzięki fotografii artysta może również tworzyć iluzję rzeczywistości – obraz świata, który istnieje w marzeniach. Artysta, zajmujący się fotografią kreacyjną, zaczyna od idei, a potem aranżuje otoczenie. Jeśli fotografuje martwą naturę, układa potrzebną kompozycję i za pomocą światła wydobywa fakturę przedmiotu. Sesja zdjęciowa z udziałem modela wymaga oprawy scenograficznej lub neutralnego tła. Fotograf sam lub ze współpracownikami przygotowuje rekwizyty i kostiumy, ustawia lampy. Z kolei praca w plenerze stwarza nowe możliwości i wyzwania. Nawet na zewnątrz artysta wykorzystuje sztuczne światło i niejednokrotnie naturalne otoczenie urozmaica dekoracjami.
Fotografie często poddaje się korekcie. Już po wykonanej sesji poprawia się kolorystykę i kontrast zdjęcia. Czasem dokonuje się bardziej skomplikowanych ingerencji w obraz, takich jak fotomontaż. Artysta pracujący nad takim dziełem wycina poszczególne części z innych fotografii i układa z nich całkiem nową kompozycję, często o wymowie fantastycznej (il. 92).
Artysta był między innymi związany z grupą twórców, która eksperymentowała na polu fotografii i często stosowała fotomontaż. Niesamowity klimat zdjęcia Różyckiego współtworzą elementy obce, wycięte z innych fotografii. Kolorowe postacie i przedmioty wkomponowane w czarno-biały obraz nadają mu zupełnie nowe znaczenie.
Istnieją także fotomontaże, w których scalone fragmenty układają się w jednorodną całość, a odbiorca nie znajduje granicy między naturalnym odbiciem rzeczywistości a manipulacją. Taki efekt powstaje w wyniku fotomontażu cyfrowego. Współcześnie powszechną praktyką jest retusz fotografii za pomocą programu komputerowego.
Obraz fotograficzny ze względu na wierność przedstawienia może pełnić funkcję użytkową, na przykład promować określone produkty w celach sprzedaży. Mówimy wtedy o fotografii reklamowej. Jej autor stwarza iluzję piękna, odwołuje się do tego, co ładne i przyjemne, by zachęcić odbiorców i konsumentów do kupna określonego przedmiotu.
Pomyśl, odpowiedz
- Opisz charakterystyczne cechy poszczególnych rodzajów fotografii. Jakie są między nimi różnice?
- Określ, co to jest fotomontaż.
Zapraszam ponownie za tydzień!
Kontakt
-
Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Gowarczowie
ul. Szkolna 52
26 - 225 Gowarczów - 48 672 40 87